شما به عنوان یک کاربر معمولی اینترنت، ممکن است در این فضای مجازی در جست و جوی یک مطلب علمی باشید، قصد بارگیری یک فایل (موسیقی، برنامه، فیلم ،بازی و...) را داشته باشید، به دنبال جدیدترین اخبار و اطلاعات بگردید، یا بخواهید سری به شبکه های اجتماعی بزنید.
هیچ فرقی نمی کند در هر حال روزی چندین بار با این جمله برخورد خواهید کرد:
"دسترس? به تارنمای فراخوانده شده امکان پذیر نم? باشد"
از زمان ورود اینترنت و همه گیر شدن آن در کشور ما حدود 10 سال می گذرد و با توجه به عدم تناسب برخی محتویات موجود در فضای سایبری با فرهنگ ایرانی و اسلامی، در سال های اخیر مسئولان تصمیم به کنترل کاربران در دستیابی به سایت ها و پایگاه های اینترنتی گرفتند.
نتیجه این تصمیم، سلب اختیار از کاربران در ورود به برخی سایت ها بود که از این اتفاق با عنوان فیلترینگ یاد می شود. فیلترینگ به خودی خود تدبیر کارآمدی است، چرا که با وجود حجم گستره ای از سایت های منحرف کننده (مستهجن، سیاسی و...) در فضای اینترنت و دسترسی آسان به آن‌ها امکان به انحطاط کشیده شدن کاربران وجود داشت.
اما نکته ای که فیلترینگ و مسئولین فیلترینگ را زیر سوال می برد، سیاست نا معلومی است که در مسدود کردن سایت ها پیش گرفته اند. گاهی دسترسی به برخی صفحات اینترنتی علیرغم رعایت تمام اصول اخلاقی، امنیتی، سیاسی و اسلامی غیر ممکن می شود و این درحالی است که در همین لحظه و در حالی که شما این گزارش را مطالعه می کنید، صدها سایت غیر اخلاقی با ترفند های زیرکانه در حال فعالیت بوده و برای دسترسی به آن‌ها نه به فیلتر شکن احتیاج دارید و نه وی پی ان.
بخش قابل توجهی از این سایت ها که لحظه به لحظه بر تعداد آن‌ها افزوده می شود، فارسی زبان بوده و با عناوین محرک و جذاب اقدام به جذب مخاطب می کنند. جالب اینجاست که بیشتر آن‌ها در قالب یک پایگاه موسیقی فعالیتشان را آغاز کرده و به تدریج مطالب دیگری نظیر کلیپ های تصویری از خوانندگان غیر مجاز، آلبوم تصاویر بازیگران و خوانندگان، عکس های نیمه برهنه از زنان و دختران و فیلم های مستهجن را در سایت خود قرار می دهند.
همه چیز وقتی جالب تر می شود که متوجه تبلیغات گسترده در گوشه و کنار این سایت ها می شوید. محصولات ورزشی و رژیمی، انواع لوازم آرایشی و بهداشتی، لوزام خانگی و... که به صورت اینترنتی به فروش می رسند و بیانگر این نکته هستند که مخاطبان زیادی در طول روز به این سایت ها سر می زنند.
کافیست تا یک ایمیل در اختیار مدیران این سایت ها قرار دهید تا علاوه بر ارسال آخرین فیلم ها و عکس های غیر اخلاقی، هر روز حجم وسیعی از تبلیغات غیر قانونی و بدون مجوز کالاهای قاچاق را به ایمیل شما ارسال کنند.
اما این صفحات چگونه می توانند بدون هیچ دردسر و تهدیدی فعالیت کرده و مخاطبان بی‌شماری نیز داشته باشند؟ آیا سازمان فیلترینگ فقط برای سایت های سیاسی حساسیت و سرعت عمل به خرج می دهد؟ آیا این سایت ها سیستم تدافعی و امنیتی خاصی دارند که فیلتر کردنشان غیر ممکن است؟ به راستی علت این امر چیست؟
همه چیز به نقاط ضعف سیستم فیلترینگ برمی گردد.
1-استتار در برابر فیلترینگ
یکی از موارد نظارتی در سامانه فیلترینگ کشور کنترل "لغات" است. یعنی به کاربردن برخی کلمات باعث مسدود شدن یک پست خاص یا در نهایت آدرس یک صفحه اینترنتی می شود. به همین خاطر است که شما بعد از جست و جوی یک کلمه ممنوعه به صفحه فیلترینگ برمی خورید. حالا کافیست تا یک تغییر کوچک در ساختار آن لغت اعمال کنید تا سامانه فیلترینگ دیگر نتواند آن را شناسایی کند. مثلا اگر کلمه روزنامه را یک لغت ممنوعه در نظر بگیریم، می توانیم به این شکل آن را بنویسیم: "روز.نا.مه" بدین ترتیب فیلترینگ گمراه شده و نمی تواند آن لغت را ردیابی کند. این ترفند ساده در سایت های مستهجن و غیر قانونی کاربرد زیادی دارد و بدون هیچ مشکلی تنها با قرار دادن چند علامت اختصاری در یک کلمه حساسیت آن را از بین می برند.
2-استفاده از آدرس های اینترنتی پیچیده
نکته جالب دیگر در مورد سایت هایی که فراتر از مرزهای قانونی در حال فعالیت سایبری هستند، این است که آدرس اینترنتی گنگ و پیچیده ای دارند. معمولا پسوند های اینترنتی رایج در سراسر دنیا com/org بوده و در کشور ما علاوه بر این‌ها پسوند ir نیز مورد استفاده قرار می گیرد. اما در موارد معدود برخی پسوندهای نا آشنا نیز در آدرس های اینترنتی مشاهده می شود. نظیر tk/uk/in و... ظاهرا ردیابی این آدرس ها کمی دشوار تر از آدرس های معمول بوده چرا که اکثر سایت های فوق الذکر، از این پسوندها استفاده می کنند.
3- لغات هدایت کننده
اگر چه سیستم فیلترینگ نسبت به برخی لغات و عبارات حساس بوده و دسترسی به آن‌ها را غیر ممکن می سازد اما با قرار دادن برخی علائم و کلمات خاص به ابتدا یا انتها این کلمات می توان آن را در برابر فیلترینگ ایمن کرده و هر آنچه که می خواهید از موتور های جست و جو بدست آورید. در واقع این لغات وظیفه دارند که با عبور از فیلترینگ شما را مستقیما به سایت مرجع برسانند. این فرایند معمولا در مورد سایت هایی که از آن‌ها به عنوان uploader (بارگذاری فیلم و عکس) استفاده می شود، کاربرد دارد و به راحتی امکان آپلود(بارگذاری) یا دانلود (بارگیری) را برای کاربر فراهم می کنند. برای مثال کلمه موبایل را یک کلمه ممنوعه در نظر بگیرید. این لغت را می توان در قالبی شبیه به این قالب، بارگزاری یا بارگیری کرد: EXAMPLE@mobile
4-لینک های آماده
معمولا در حاشیه یک سایت یا وبلاگ، قسمتی وجود دارد تحت عنوان لینک سایت های دیگر (link). که شامل کلماتی مشخص شده بوده با کلیک بر رو آن کلمات وارد سایت یا تارنمای مرتبط با آن‌ها می شوید. این لینک ها در واقع آدرس هایی است که حاضر و آماده در اختیار شما قرار می گیرد.
حالا در نظر بگیرید که برخی سایت ها با استفاده از آدرس های اینترنتی پیچیده اقدام به لینک کردن سایت‌های مستهجن کرده و بر روی سایت خود قرار می دهند. بدین ترتیب شما حتی نیازی به جست‌وجو برای مطالب غیراخلاقی نداشته و تنها با عضویت در سایت‌های مذکور، به هر آنچه می خواهید، دست پیدا می کنید.
این موارد تنها بخشی از میانبرهای اینترنتی است که روزانه به وسیله هزاران کاربر مورد استفاده قرار می گیرد، هر روز بر تعداد آن‌ها افزوده می شود و هیچ کدام از این کاربران نیز نگران برملا شدن راهکارهای خود نیستند.
حالا به نظر شما آیا مسئولان فیلترینگ کشور باهوشترند یا کاربران اینترنتی؟
