جهان > مجامع‌جهانی  - احسان ناظم بکایی:
3 ماه بعد از سقوط صدام، شورای حکومتی با نظارت اشغالگرها در کاخ دیکتاتور سابق جمع شدند تا درباره وضع عراق تصمیم بگیرند اما اولین مشکل سر میز شورا، پرچم عراق بود.

مشکل این بود که بعد از جنگ اول خلیج‌فارس، صدام با دست‌ خط خودش کلمه «الله اکبر» را به پرچم 3رنگ سیاه و سفید و قرمز عراق اضافه کرد تا بگوید من خیلی مسلمان‌ام ولی حالا سر میز، کسانی بودند که صدام دودمان‌شان را به‌باد داده بود و نمی‌خواستند اثری از او ببینند؛ از طرفی اعضای دیگر با حذف کلمه الله‌اکبر مخالف بودند چون حذف نام خدا را توهین‌آمیز می‌دانستند. پس هیچ پرچمی روی میز گذاشته نشد و فقط یک نقشه عراق زدند به دیوار.

هر حکومتی که در عراق سر کار آمده، یکی از اولین کارهایش تغییر پرچم این کشور بوده است. از زمان استقلال عراق (سال 1921 تا حالا) پرچم عراق 4بار عوض شده. اولین پرچم عراق 3 رنگ سیاه، سفید و سبز بود که شباهت فراوانی با پرچم اردن داشت؛ 38سال بعد با روی کار آمدن عبدالکریم قاسم، 8ستاره با یک دایره زردرنگ در وسط آن به پرچم اضافه کرد اما 4سال بعد با سقوط عبدالکریم قاسم، پرچم جدید عراق طراحی شد.

پرچم جدید 3رنگ داشت؛ قرمز، سفید و سیاه به همراه 3 ستاره در وسط آن. ستاره‌های سبز نشانه حزب بعث و سه تا بود تا نشان بدهد در جهان عرب 3 حزب بعثی (مصر، عراق و سوریه) وجود دارد. این پرچم تا سال91 بود تا اینکه صدام- که گیر جنگ کویت بود- مفهوم 3 ستاره پرچم عراق را آزادی، اتحاد و سوسیالیسم معنا کرد و واژه الله‌اکبر را هم در میانه ستاره‌ها جاداد.

سال2004 دولت موقت عراق پرچم جدیدی را طراحی کرد که می‌خواست همه‌جوره با پرچم قبلی متفاوت باشد. پرچم پیشنهادی سفید و زرد- با2 خط آبی به نشانه دجله و فرات که رنگ زرد را احاطه کرده بود- به همراه یک هلال در وسط قسمت سفید آن بود. رنگ زرد نشانه اقلیت کرد عراق بود.

این پرچم چون شبیه پرچم اسرائیل بود، هیچ‌وقت جدی گرفته نشد. سرانجام بعد از بکش بکش زیاد پارلمان عراق، ماه پیش طرح پرچم جدید این کشور را تصویب کرد. در پرچم جدید 3ستاره موجود در پرچم قبل حذف شد و خط الله‌اکبر به خط کوفى تغییر کرد.

رنگ الله‌اکبر نیز از رنگ سیاه به سبز تغییر پیدا کرد. این پرچم از سه‌شنبه هفته قبل به اهتزاز درآمد و تا یک سال آزمایشی است . مسابقه تعیین پرچم تازه در عراق همچنان ادامه دارد. البته پرچم عراق در کردستان عراق- که برای خودش دم و دستگاه و حتی پرچم جدا دارد- خریدار ندارد و حتی مسعود بارزانی- رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق- دستور داده که پرچم عراق از تمام ادارات و نهادهای دولتی کردستان پایین کشیده شود و شرط قبول پرچم جدید را هم به تأیید پارلمان کردستان منوط کرده.

پرچم‌های متفاوت
پرچم‌ها معمولا مستطیل‌اند و پشت و رویشان هم یک چیز است اما چند کشور دنیا هستند که از فرط خوشحالی تریپ متفاوت برداشته‌اند و پرچم غیرمعمولی دارند.

نپال:
احتمالا تولید این پرچم برای شرکت‌های پرچم‌ساز مصیبت است؛ 2 مثلث که 40سال است نماد این کشور فسقلی است.

حالا خوبی‌اش این است که نپال پشت کوه قاف و بالای اورست است و عددی به‌حساب نمی‌آید.

2 مثلث سمبل کوه‌های هیمالیا و 2 مذهب بودا و هندو است. البته پرچم این کشور فسقلی کلی فلسفه دیگر هم دارد.

سوئیس:

مربع است و از قدیمی‌ترین پرچم‌ها که از قرن چهاردهم استفاده شده و برعکس‌اش می‌شود پرچم صلیب سرخ. تنها کشور دیگری که پرچمش مربع است واتیکان است.

 

پاراگوئه: 
این پرچم برخلاف همه پرچم‌ها دوطرفه است؛ یک طرفش آرم جمهوری و طرف دیگرش آرم انقلاب. پرچم مولداوی هم همین‌طور است. یک طرف پرچم شوروی سابق هم داس و چکش داشت و یک طرفش نداشت.

لیبى: تا قبل از سال1977، پرچم لیبی شبیه مصر بود اما قذافی با مصری‌ها مشکل پیدا کرد و قات زد و گفت یک تکه پارچه سبز برای پرچم کافی است.

نشانه‌ها در پرچم
صلیب: روی پرچم بعضی کشورهای مسیحی، نشانه پیروی از  مسیح است.
ستاره 5 پر زرد: روی پرچم کمونیست‌ها نشانه حاکمیت حزب کمونیست است.

علائم صنعتی یا کشاورزی: نشانه رواج صنعت یا کشاورزی در یک کشور یا علاقه‌مندی به رواج آن یا نشانه توجه به 2 قشر صنعتگران و کشاورزان است. در پرچم کشورهایی چون برمه، آنگولا،موزامبیک و... دیده می‌شود.

پرچم سایر کشورها روی پرچم  خود کشور:  نشانه سابقه تاریخی یا استعماری نفوذ آن کشور روی کشور صاحب پرچم است؛ مثل پرچم آفریقای جنوبی، استرالیا و نیوزلند .

تصاویر گیاهان: پوشش غالب گیاهی یک کشور معمولا جایی در پرچم کشورها دارد مثل لبنان(درخت سدر) و کانادا(برگ افرا).

تصاویر حیوانات:
نشانه علاقه مردم آن کشور به این حیوانات یا باور مذهبی نسبت به آنهاست یا آن حیوان نقش مهمی در تاریخ کشور داشته یا یک چیز دیگر؛ مثل شیر در پرچم سریلانکا یا اژدها در پرچم بوتان که نماد بوداست واعتقاد به اینکه بوتان محل زندگی نسل اژدها‌هابوده  و اژدها نماینده قدرت است.

یک پرچم یا 3 پرچم؟
این انگلیسی‌ها آخر مارمولک‌اند؛ وقتی می‌خواهند در المپیک یا جایی که تعداد مدال و نفر مهم است شرکت کنند، همه بریتانیا را زیر یک پرچم جمع می‌کنند اما وقتی پای مسابقات فوتبال و انتخابی جام جهانی یا جام ملت‌های اروپا می‌آید وسط، تقسیم می‌شوند و هر کدام یک کشور و یک تیم می‌شوند؛ چون این‌طوری احتمال حضور نمایندگان از بریتانیا در مسابقات نهایی بیشتر می‌شود. به هر حال احتمال 4تا (انگلیس، ولز، اسکاتلند، ایرلند شمالی) از یکی (بریتانیا) بیشتر است.

پرچم انگلیس، صلیب‌سرخ سنت‌جورج اژدهاکش است (ظاهرا از قدیم در انگلیس اژدها به عمل می‌آمده) و پرچم اسکاتلند، صلیب سفید سنت اندرو- قدیس حامی اسکاتلند- است. حاصل جمعشان پرچم بریتانیاست؛ بعد وقتی با پرچم صلیب قرمز که نشانه سنت پاتریک- قدیس حامی ایرلند- است، جمع شود‌‌، پرچم اتحادیه پادشاهی درست می‌شود.

پرتغییرترین پرچم
همسایه شرقی‌مان پرچمش هم مثل تاریخش بسیار متغیر است. آنها در 100سال اخیر، 19بار پرچمشان را اساسی عوض کرده‌اند؛ از سیاه سیاه که نماد قیام ابومسلم بود تا قرمز قرمز که نماد کمونیست‌ها بود تا سفید سفید طالبان. (ترتیب از چپ به راست؛  فقط 15 عدد از پرچم‌ها اینجا جا شد!)

پرچم‌های مشابه

اسکاندیناوی
قدیمی‌ترین پرچمی که هنوز استفاده می‌شود، پرچم دانمارک است.
براساس افسانه‌های دانمارکی، در 15ژوئن 1219، آسمان دهان باز کرده و در جریان جنگی در استونی پرچم دانمارک افتاده زمین! پرچم دانمارک از آن تاریخ به همین صورت مانده.

همین ماجرا باعث شد تا وایکینگ‌ها هم که در منطقه اسکاندیناوی پلاس بودند از این نوع طرح استفاده کنند. الان 5کشور اروپایی، طرح صلیب در گوشه پرچم دارند. مدتی هم که هیتلر جنگ را راه انداخته بود، پرچم نازی‌های آلمان شبیه اینها بود.

اختلاف شدید رنگ‌ها هم برای این است که وایکینگ‌ها در مه کشتیرانی می‌کردند و برای همین برای شناسایی سریع همدیگر از رنگ‌های جیغ مختلف استفاده می‌کرده‌اند.

کشورهای عربی

 

پرچم‌های عربی 11کشور عربی، ترکیبی از 4رنگ است:
رنگ سیاه: نماد خلافت بنی‌عباس
رنگ سبز: نماد خلافت فاطمیون
رنگ سفید: گفته‌اند نماد صلح است
رنگ قرمز: اولین بار توسط شریف حسین- شریف مکه- در آغاز قرن بیستم و در قیام اعراب علیه عثمانی به‌نشانه پان‌عربیسم به 3 رنگ بالا اضافه شد. بعضی می‌گویند این رنگ، رنگ دولت اموی هم بوده است.

اسلاوها
چون روسیه کشورهای شرق و جنوب شرق اروپا را از عثمانی‌ها گرفت و هنوز هم آنها را مورد عنایت قرار می‌دهد، آنها هم به پاس این خدمت، 3 رنگ پرچم روسیه را، 3 رنگ پرچم‌هایشان قرار دادند.

 

آفریقایی‌ها

اکثر کشورهای این قاره، 3 رنگ پرچم اتیوپی را که از قدیمی‌ترین کشورهای قاره است، به‌عنوان 3رنگ اصلی خودشان انتخاب کرده‌اند.

البته بعضی‌ها هم رنگ سیاه را به‌عنوان رنگ پوست مردم قاره وارد پرچمشان کرده‌اند.

در کتب خطی، 3رنگ زرد، سبز و قرمز اصلی هم به ترتیب رنگ طلا (محصول ارزشمند آفریقا، جنگل‌ها و خون مردم تفسیر شده.

پرچم‌های بین‌المللی

هلال احمر:
کشورهای اسلامی در دهه30 میلادی با تأسیس این سازمان، پرچم سازمان را هم این‌جور طراحی کردند که نشان عثمانی‌هاست.

 

صلیب سرخ:
 
این پرچم همزمان با تأسیس این نهاد در سال1863 در ژنو سوئیس به‌وجود آمد و برای اولین بار به‌طور رسمى در سال1881 در آمریکا برای کمک به قربانیان آتش‌سوزى در جنگل میشیگان برافراشته شد.

 

سازمان ملل متحد:
این پرچم  سال 1946 طراحی شد. آبی و سفید نماد آرامش و صلح‌ است و 2 شاخه زیتون هم نمادی تاریخی هستند.

 این نوع نمایش زمین،  تصویرسازی مخروطی از قطب شمال است؛ انگار که بیننده قطب جهان را می‌بیند.

 

المپیک:
این پرچم در 1914 طراحى شد. هر کدام از حلقه‌ها نشانگر 5قاره جهان‌ هستند. انتخاب این رنگ‌ها به این دلیل بوده است که حداقل یکى از آنها در پرچم هر کشورى وجود دارد.

 

پرچم‌های پدران‌مان

قدیمی‌ترین پرچم ایران همان ماجرای اساطیری «درفش کاویانی» است که کاوه آهنگر وقتی علیه ضحاک قیام کرد، پیشبندش را پرچم کرد.

 این پرچم با آن سابقه افسانه‌ای، از رنگ‌های زرد و سرخ و بنفش تشکیل شده بود.

این پرچم در 3 سلسله ایرانی قبل از ورود اسلام مورد استفاده بود و هر پادشاه به آن طلا و جواهر و نذر و نیازی، چیزی اضافه می‌کرد.

بعد از ورود اسلام، ایرانی‌ها تا 200سال پرچمی نداشتند؛ فقط ابومسلم خراسانی موقع قیامش علیه بنی‌امیه پرچم سیاه داشت.

در 355 قمری، سلطان محمود غزنوی داد نقش یک ماه را روی پرچم سیاه طلادوزی کنند و بعد پسرش مسعود شیر را به جای ماه کرد توی پرچم.

در زمان خوارزمشاهیان و سلجوقیان خورشید هم بر پشت شیر سوار شد؛ توجیه هم می‌کردند که شیر نماد دلاوری است و نشانه ماه مرداد - اسد- هم هست و خورشید هم در ماه مرداد در اوج گرماست که انصاف می‌دهید خیلی توجیه بی‌ربطی بوده.

شاه اسماعیل و شاه طهماسب صفوی شیر و خورشید را حذف کردند.

در زمان شاه اسماعیل پرچم یکپارچه سبز بود و روی آن تصویر ماه بود. شاه طهماسب هم که متولد فروردین- برج حمل- بود، دستور داد به جای شیر و خورشید، تصویر گوسفند- نماد برج حمل را- روی پرچم‌ها و بر سکه‌ها بکشند. پرچم ایران در بقیه دوران صفویان سبز بود همراه با شیر و خورشید زردوزی شده.

در زمان نادرشاه افشار پرچم به 3 رنگ فعلی درآمد با شیری در حالت نیمرخ و در حال راه رفتن که خورشیدی نیمه برآمده بر پشت آن بود و در درون دایره خورشید نوشته بود «الملک‌لِله». پرچم نادر سه‌گوش و به قول معمارها قناس بود.

در دوره قاجارها، پرچم چهارگوشه شد اما آغامحمدخان چون از نادر بدش می‌آمد 3 رنگ سبز و سفید و سرخ را برداشت و تنها رنگ سرخ را روی پرچم گذاشت.

دایره سفید رنگِ بزرگی در میان این پرچم بود که در آن تصویر شیر و خورشید وجود داشت با این تفاوت که این بار شمشیر داده بودند دست آقاشیره. 

در زمان فتحعلی شاه، ایران 2پرچم داشت؛ یکی سرخ و دیگری سفید که دومی برای امور دیپلماتیک و سیاسی استفاده می‌شد.

در زمان ناصرالدین شاه، امیرکبیر همان رنگ‌های پرچم نادر را برگرداند اما دستور داد شکل پرچم مستطیل باشد؛ بالا سبز و پایین قرمز و نشان شیر و خورشید و شمشیر در میانه پرچم قرار گیرد بدون آنکه تاجی بر بالای خورشید گذاشته شود. 

بدین ترتیب پرچم ایران تقریبا به شکل و فرم پرچم امروزی ایران درآمد.

در انقلاب مشروطه و مجلس آن موقع هم پرچم ایران با همان وضع حفظ شد و در اصل پنجم متمم قانون اساسی آمد «الوان رسمی بیرق ایران، سبز و سفید و سرخ است».

در سال1337 قرار شد طول پرچم اندکی بیش از یک برابر و نیم عرضش باشد.

انقلاب که شد، در جریان تصویب قانون اساسی، تصویب شد پرچم همان 3 رنگ سبز، سفید و سرخ باشد و نشانه جمهوری اسلامی (تشکیل شده با حروف الله‌اکبر) در وسط آن بیاید.

این نشان را حمید ندیمی طراحی کرد که در اردیبهشت 58 مورد تایید امام قرار گرفت.

به‌جز اینها که خواندید، پرچم ایران ریزه‌کاری‌ها و نکات بامزه‌ای دارد

مثل اینکه چند بار می‌تواند شسته شود و... که خواندن‌شان جالب است.

 برای اینکه بفهمید قضیه چقدر جدی است، یک سر به این سایت بزنید؛ دست‌تان می‌آید.